Διαμεσολάβηση και Διαιτησία

(Το παρόν άρθρο σημοσιεύτηκε στις 27 Ιανουαρίου 2010 στον Αγγελιοφόρο)

Πριν από χρόνια ο εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Δικαιοσύνης Μ. Σταθόπουλος, επιδιώκοντας ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, είχε σκεφθεί να θεσπίσει διάταξη εξώδικης επίλυσης διαφορών στις σοβαρές υποθέσεις από τους δικηγόρους των αντιδίκων. Υποστήριζε ότι ο θεσμός λειτουργεί με επιτυχία στο εξωτερικό κι ότι έτσι θα έχουμε ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης. Παρά τις επιφυλάξεις των δικηγόρων, εισήχθη ο θεσμός της εξώδικης επίλυσης διαφορών, που απέτυχε πλήρως, γιατί στην πράξη συντάσσονται πρακτικά αποτυχίας και όλες οι υποθέσεις εκδικάζονται από το δικαστήριο.

Για την αποτυχία του θεσμού ευθύνεται κυρίως η ψυχολογία των Ελλήνων, που θέλουν οι υποθέσεις τους να εκδικάζονται από δικαστές. Για να γίνει κατανοητό το κλίμα της ψυχολογίας των Ελλήνων, αναφέρω ότι στο αγγλοσαξονικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης πριν συζητηθεί μια υπόθεση στο δικαστήριο υποχρεωτικά γίνεται τρεις φορές απόπειρα συμβιβαστικής επίλυσης ενώπιον δικαστή, όπου εμφανίζονται οι διάδικοι με τους δικηγόρους τους, και μόνον αν αποτύχει η προσπάθεια τρεις φορές επιτρέπεται να εκδικαστεί η υπόθεση. Στην Αγγλία με αυτόν τον τρόπο το 85% των υποθέσεων κλείνει συμβιβαστικά, αλλά στην Κύπρο όπου έχουν το ίδιο σύστημα αλλά… ελληνική νοοτροπία κλείνει συμβιβαστικά πολύ μικρότερο ποσοστό υποθέσεων. Υπενθυμίζω ακόμη ότι απέτυχε και ο θεσμός της διαιτησίας που νομοθετικά προβλέπεται και λειτουργεί σε δικηγορικούς συλλόγους (στη διαιτησία του ΔΣΘ π.χ. παραπέμπονται μόνο 5-6 υποθέσεις κάθε χρόνο).

Τώρα σε επίπεδο ΕΕ γίνεται προσπάθεια, με οδηγία καθιέρωσης του θεσμού της διαμεσολάβησης και διαιτησίας, με τη δημιουργία ειδικών κέντρων όπου θα προσφεύγουν οι πολίτες για επίλυση διαφορών, με στόχο πάντα ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης. Στη χώρα μας ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή προετοιμάζει νομοθέτημα που θα ενσωματώνει την οδηγία και υπάρχει και προετοιμασία από τους δικηγορικούς συλλόγους. Μάλιστα θυμάμαι ότι πριν ακόμα εκδοθεί οδηγία, είχαμε εισηγηθεί και είχε ληφθεί απόφαση στη Γενική Συνέλευση της «Ενωσης Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων» τον Απρίλιο του 2006 στο Βουκουρέστι να γίνει διεθνές κέντρο διαιτησίας για εμπορικές διαφορές στη Θεσσαλονίκη με στόχο και την αναβάθμιση της Θεσσαλονίκης.

Τα ανέφερα όλα αυτά για να επισημάνω ότι καλή η προσπάθεια που γίνεται για εισαγωγή του θεσμού στην Ελλάδα, αλλά να είμαστε προσγειωμένοι, γιατί είναι σίγουρο ότι έτσι δε θα λυθεί το πρόβλημα απονομής δικαιοσύνης με καθυστέρηση, ενώ για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν η ιδιαιτερότητα της ψυχολογίας του ελληνικού λαού, διαφορετικά και το υπό κατάρτιση νομοθέτημα φοβούμαι ότι θα έχει την τύχη που είχε η διάταξη του άρθρ. 214Α του Κ. Πολ. Δικ.

Δ. Γαρούφας, Δικηγόρος, π. Πρόεδρος Δ.Σ.Θ.