ΣΧΟΛΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ:

Ειρηνική Επίλυση Συγκρούσεων στο Σχολείο"
Θάνος Θεόδωρος
εκπαιδευτικός-Λέκτορας (υπό διορισμό) Παν. Ιωαννίνων

Η σχολική βία και οι συγκρούσεις και εντάσεις μεταξύ των μαθητών αποτελούν μέρος της σχολικής καθημερινής πραγματικότητας, οι οποίες προβληματίζουν και απασχολούν τους εκπαιδευτικούς, περισσότερο, ίσως, και από την ίδια τη διδακτική διαδικασία. Τόσο ο σχολικός κανονισμός, όσο και οι διάφορες παιδαγωγικές πρακτικές που εφαρμόζουν οι εκπαιδευτικοί φαίνεται ότι δεν συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της βίας και των συγκρούσεων. Η εφαρμογή του σχολικού κανονισμού και η επιβολή των τιμωριών (αποβολές κ.λπ.) συνήθως οδηγούν σε μια προσωρινή αντιμετώπιση του προβλήματος και αρκετές φορές αντί να αποτρέψουν τα παιδιά από το δρόμο του αποκλεισμού που έχουν πάρει, τα οδηγούν νωρίτερα σ’ αυτόν, βιώνοντας την απόρριψη και τον αρνητισμό.

Η σχολική διαμεσολάβηση αποτελεί μια διαδικασία ειρηνικής επίλυσης των διαφορών μεταξύ των μαθητών που βρίσκονται σε σύγκρουση κι ενός ουδέτερου διαμεσολαβητή, χρησιμοποιώντας το διάλογο μέσα σ’ ένα πλαίσιο ισότητας και σεβασμού των διαφορετικών απόψεων. Η διαμεσολάβηση δεν αποτελεί διαδικασία συμβιβασμού, διαιτησίας ή δίκης. Στο τελικό στάδιο της διαδικασίας της διαμεσολάβησης, οι ίδιοι οι μαθητές προτείνουν λύσεις και επιλέγουν μια από αυτές για την επίλυση του προβλήματος. Έτσι, μέσα από τη διαμεσολάβηση κερδισμένοι είναι και οι δύο μαθητές.

Πέρα από την επίλυση των συγκρούσεων, η εφαρμογή της διαμεσολάβησης στο σχολείο συμβάλλει: στην ευαισθητοποίηση των μαθητών, στην επίλυση των συγκρούσεων, στο σεβασμό του διαφορετικού, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων χειρισμού καταστάσεων, στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, στην αναγνώριση κι έκφραση των συναισθημάτων, κ.ά.

Η εφαρμογή της σχολικής διαμεσολάβησης σε σχολεία του εξωτερικού, στα οποία έχει θεσμοθετηθεί, έχει ως αποτέλεσμα τη θεαματική μείωση των συγκρούσεων και της βίας στο σχολείο. Σήμερα, ειδικοί επιστήμονες αλλά και θεσμικοί φορείς προτείνουν τη διαμεσολάβηση ως τον αποτελεσματικότερο τρόπο αντιμετώπισης της παραβατικής συμπεριφοράς και των συγκρούσεων στο σχολείο αλλά και στην κοινωνία γενικότερα.

Στην Ελλάδα, η σχολική διαμεσολάβηση εφαρμόζεται σε λίγα μεμονωμένα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Φέτος, για πρώτη φορά, στο πλαίσιό της, μετεκπαιδευόμενοι δάσκαλοι του Διδασκαλείου Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης εκπαιδεύτηκαν στο ρόλο του διαμεσολαβητή και το πρόγραμμα άρχισε να εφαρμόζεται πιλοτικά στο Δημοτικό Σχολείο Αρμένων.

Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι φοιτητές των παιδαγωγικών και των άλλων τμημάτων που οδηγούν σε εκπαιδευτικά επαγγέλματα δηλώνουν ότι δεν έχουν καταρτιστεί σε θέματα διαχείρισης συγκρουσιακών καταστάσεων στο χώρο του σχολείου.