Διαμεσολάβηση και Διαιτησία, ήρθαν και στην Ελλάδα
Προέχει η ενημέρωση - εξοικείωση του επιχειρηματικού κόσμου για τα οφέλη της χρήσης του θεσμού

(Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής της 08.05.2011, στο οικονομικό ένθετο )

Της Χριστινας Δαμουλιανου / xd@kathimerini.gr

Είμαστε άραγε «δικομανείς» ή μήπως μια αρτηριοσκληρωτική νοοτροπία δεν μας αφήνει να ξεφύγουμε από τους καβγάδες και τα δικαστήρια και να επωφεληθούμε από άλλες εξίσου νόμιμες, λιγότερο χρονοβόρες και δαπανηρές εναλλακτικές διαδικασίες, όπως ισχύουν και σε άλλες χώρες, προκειμένου να λύσουμε τις όποιες διαφωνίες και συγκρούσεις συμφερόντων που, ασφαλώς, μπορεί να ανακύψουν σε κάθε σχέση - πόσω μάλλον στον επιχειρηματικό κόσμο; Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς ότι το Ελληνικό Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας (www.hellenic-mediation.gr) λειτουργεί ήδη από το 2006 και πριν από μερικούς μήνες, και με δικές του προσπάθειες, και με «το πάθος και το όραμα των μελών του για την ανάπτυξη του θεσμού στην Ελλάδα», η διαμεσολάβηση είναι πλέον νόμος του κράτους (ν. 3868/2010).

Αυτό που προέχει τώρα είναι η περαιτέρω ενημέρωση και η εξοικείωση του επιχειρηματικού κόσμου ως προς τα οφέλη που συνεπάγεται η χρήση του θεσμού αυτού μέσα από τους διαπιστευμένους διαμεσολαβητές - τουλάχιστον 50 στη χώρα μας από το «The Chartered Institute of Arbitrators» που έχει περισσότερα από 12.000 μέλη σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως ενημέρωσε την «Κ» ο κ. Γιώργος Γραβιάς, διαπιστευμένος διαμεσολαβητής.

Οπως είναι γνωστό, λειτουργούν 53 ευρωπαϊκά κέντρα Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας (www.jurisint.org), τα οποία χειρίζονται με επιτυχία έναν αυξανόμενο αριθμό υποθέσεων, ενώ στην Ελλάδα «έχουμε χάσει πολλές ευκαιρίες» εξαιτίας των ανυπόστατων φόβων, της άγνοιας και των πολλών μύθων που υπονόμευαν τόσα χρόνια τον θεσμό και στα οποία αναφέρεται αναλυτικά με σχετικό άρθρο της η δικηγόρος και επίκουρος καθηγήτρια, κ. Ασπασία Τσαούση, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «στην πορεία κάθε κοινωνίας υπάρχουν κομβικά σημεία όπου αυτή καλείται να επιλέξει: πρόοδος ή στασιμότητα; Εξορθολογισμός και απομάγευση του κόσμου ή πεισματική προσκόλληση σε μια «παράδοση» που σήμερα δεν αφορά κανέναν; Το δίλημμα βρίσκεται ήδη ενώπιόν μας».

Στο Υπόμνημα που υπέβαλε για το σχέδιο νόμου το εν λόγω Κέντρο προς τα μέλη της επιτροπής του Ελληνικού Κοινοβουλίου, η διαμεσολάβηση αναφέρεται ως «win-win situation» γιατί με την επίλυση της διαφοράς έχουν όφελος και οι δυο πλευρές. «Η διαμεσολάβηση είναι η αναζήτηση από τα αντιμαχόμενα μέρη σε μια διαφορά, μιας συμβιβαστικής λύσης μέσω κοινά αποδεκτής διαδικασίας και σε ουδέτερο τόπο, με τη βοήθεια ενός τρίτου προσώπου -του διαμεσολαβητή- ο οποίος λόγω των ιδιαίτερων τεχνικών που χρησιμοποιεί, ενεργεί ως καταλύτης και επιτρέπει συχνά σε χρονικό διάστημα μιας ημέρας την επίλυση της διαφοράς, ακόμη και όταν οι προηγηθείσες διαπραγματεύσεις -είτε μεταξύ των ίδιων των μερών είτε μεταξύ των δικηγόρων τους- έχουν αποτύχει».

Η κ. Ιωάννα Αναστασοπούλου, διδάκτωρ Νομικής, δικηγόρος και διαπιστευμένη διαμεσολαβήτρια, αναφέρει ότι «τα θετικά στοιχεία της διαμεσολάβησης είναι τόσο ισχυρά ώστε να αποτελεί, πράγματι, σοβαρή παράλειψη η αποφυγή της». Υπογραμμίζει την «αυστηρά εμπιστευτική βάση» της και αναφέρει ότι η διαμεσολάβηση είναι όχι μόνο εκούσια, οικειοθελής διαδικασία -με την έννοια ότι δεν είναι και δεν πρέπει να είναι υποχρεωτική- αλλά αφήνει την εκούσια επιλογή της λύσης στη διαφορά, αποκλειστικά στα αντιμαχόμενα μέρη. «Ο διαμεσολαβητής δεν έχει καμία απολύτως εξουσία να αποφασίζει το δίκαιο ή το σωστό. Δεν είναι ούτε δικαστής ούτε διαιτητής, αλλά έργο του είναι μόνο να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των μερών, ώστε τα μέρη να καταλήξουν σε λύση στη διαφορά τους». Εκφράζει δε τη δική του άποψη, μόνο όταν ομόφωνα του ζητηθεί.

Η εισαγωγή του θεσμού και στην Ελλάδα κρίνεται ως «απάντηση στην κοινωνική αναγκαιότητα. Πέρα από τις αρχές που τη διέπουν, η διαδικασία της διαμεσολάβησης έχει αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα». Δηλαδή: ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και ευελιξία, χαμηλές δαπάνες, απλότητα της διαδικασίας, διασφάλιση της ενεργητικής συμμετοχής των μερών και προσανατολισμός στα ουσιαστικά συμφέροντα των εμπλεκομένων και όχι στα τυπικά δικαιώματά τους. Είναι οι αιτίες, για τις οποίες έχει διαδοθεί για την επίλυση διαφορών και στις πέντε ηπείρους, σε χώρες με διαφορετικά κοινωνικά, οικονομικά και νομικά συστήματα.

Oι επιχειρήσεις -μικρές μεσαίες και μεγάλες- έχουν ανάγκη περισσότερο από ποτέ από την ταχεία επίλυση των διαφορών τους, με δεδομένο ότι η καθυστέρηση, αφενός μεν εμποδίζει την εξεύρεση ρευστότητας, αφετέρου, δεν διαιωνίζει τη διχόνοια και την αμοιβαία δυσπιστία μεταξύ των εμπλεκομένων που θα μπορούσαν να συνεχίσουν την επιχειρηματική συνεργασία τους.

Aπό το 2006

Το Ελληνικό Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας (ΕλλΚΔΔ) λειτουργεί από το 2006 ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, με σκοπό να διασφαλίζει την εφαρμογή και να παρακολουθεί την εξέλιξη της διαμεσολάβησης μεταξύ των επιχειρήσεων. Το υπ. Ανάπτυξης ενέταξε τη διαμεσολάβηση μεταξύ των ΜμΕ ως δράση στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα (ΕΠΑΝ ΙΙ) 2007-2013» και, παράλληλα, χρηματοδότησε την -για πρώτη φορά- εκπαίδευση διαμεσολαβητών στην Ελλάδα.

Ταυτόχρονα, υπογράφτηκε και Διακήρυξη Προθέσεων για τη σύνδεση των παρεχομένων υπηρεσιών του ΕλλΚΔΔ και των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων.