Διατίθεται διαμεσολαβητής για αστικές και εμπορικές υποθέσεις

Της Ιωαννας Mανδρου

(Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της 15.05.2011)

Tα δικαστήρια δεν είναι πλέον ο αποτελεσματικότερος τόπος για να λύνει κανείς τις διαφορές του. Οι πολύχρονες δικαστικές διεκδικήσεις και το κόστος της προσφυγής στη Δικαιοσύνη οδηγούν σε άλλες λύσεις. Μία από αυτές είναι και ο θεσμός της διαμεσολάβησης, που μόλις πρόσφατα άρχισε να ισχύει και στη χώρα μας, δίνοντας διέξοδο για υποθέσεις που απασχολούν καθημερινά απλούς πολίτες, αλλά και μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις.

Η διαμεσολάβηση προβλέπεται σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις και θεσμοθετήθηκε πρόσφατα από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Η γκάμα της, μεγάλη, καθώς καλύπτει τις περισσότερες αστικές και εμπορικές διαφορές, όπως, για παράδειγμα, τις εργατικές, τις οικογενειακές (εκτός από τα διαζύγια), έως και τις διαφορές που προκύπτουν μεταξύ των συνιδιοκτητών μιας πολυκατοικίας, των συνιδιοκτητών ακινήτων ή τις καταναλωτικές διαφορές, αλλά και όλες τις διαφορές μεταξύ επιχειρήσεων.

Αντιδικία

Σημαντική διευκρίνιση: η διαδικασία δεν είναι υποχρεωτική, εκτός κι αν προβλέπεται με ρήτρα σε σύμβαση. Τον ρόλο του διαμεσολαβητή αναλαμβάνει δικηγόρος, διαπιστευμένος, ο οποίος καλείται να ενθαρρύνει τα δύο μέρη να βρουν λύση στην αντιδικία τους και να ρυθμίσουν τις διαφορές τους κατά τρόπο που να είναι κοινώς αποδεκτός. Ηδη ο Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας προχωρεί στη διαδικασία επιλογής των δικηγόρων εκείνων που θα διαθέτουν διαπίστευση για να μπορούν να αναλαμβάνουν ρόλο διαμεσολαβητή.

Βεβαίως, κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης, οι δύο πλευρές παρίστανται με τους δικηγόρους τους, προκειμένου να διασφαλίζεται η νομική τους εκπροσώπηση και για τον πρόσθετο λόγο να συνδράμουν στην εφαρμογή του θεσμού. Και βέβαια, οι δικηγορικές αμοιβές είναι εξασφαλισμένες. Παρ’ όλα αυτά, σε μια εποχή που το κόστος της προσφυγής στη Δικαιοσύνη είναι μεγάλο και κυρίως επιβαρύνεται από τη δικαστική γραφειοκρατία και από το γεγονός ότι μια υπόθεση σέρνεται για χρόνια στα δικαστήρια, η διαμεσολάβηση συμφέρει οικονομικά σε κάθε περίπτωση. Ειδικά στις εργατικές διαφορές, που καθημερινά αυξάνονται λόγω της οικονομικής συγκυρίας, αλλά και σε εκατοντάδες υποθέσεις που αφορούν την υλοποίηση συμβάσεων μεταξύ επιχειρήσεων, μικρών η μεγάλων.

Η εμπειρία

Η ευρωπαϊκή εμπειρία έχει δείξει –και σε χώρες με παρόμοιο με το δικό μας δικαιικό σύστημα– πως η διαμεσολάβηση είναι ο πιο επωφελής τρόπος για λύση χιλιάδων υποθέσεων. Για παράδειγμα, η Ιρλανδία και η Δανία έχουν παράδοση στην εφαρμογή του θεσμού της διαμεσολάβησης στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, η Φινλανδία στα καταναλωτικά θέματα, η Γαλλία σε θέματα οικογενειακού δικαίου, η Πορτογαλία και η Ισπανία σε σωρεία άλλων υποθέσεων, το ίδιο και η Σουηδία, αλλά και πολλές άλλες χώρες.

Στα «συν» του θεσμού, οι ειδικοί συγκαταλέγουν –πρόσφατα έγινε επιστημονική ημερίδα από την Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων για τον νέο θεσμό– το γεγονός ότι για τη λύση μιας διαφοράς λαμβάνονται υπόψη και μέθοδοι και αποδεικτικά στοιχεία που ο νόμος δεν επιτρέπει, ενώ οι αντίδικοι διευκολύνονται από την ιδιωτικότητα της όλης διαδικασίας. Δεν υπάρχει η δημοσιότητα μιας δίκης και οι αντίδικοι διευκολύνονται να μιλήσουν ανοιχτά και να επιτύχουν μια συμφωνία.

Και μπορεί σε άλλους καιρούς και σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η δικομανία έχει καταγραφεί στον γενετικό μας κώδικα, τέτοιοι θεσμοί να κινούνταν πάντα στο πεδίο των καλών προθέσεων, τώρα, όμως, σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης, οι ειδικοί προβλέπουν ότι η εφαρμογή τους θα προσελκύσει πολλούς για την οικονομία που προσφέρουν και κυρίως για την άμεση εκκαθάριση δικαστικών εκκρεμοτήτων που υπόσχεται. Μένει, βεβαίως, να αποδειχθεί στην πράξη τι απ’ όλα τα παραπάνω θα πάρει «σάρκα και οστά» στην πράξη μέσα στο αμέσως προσεχές διάστημα.