Οξυγόνο στην ασφυξία της Θέμιδας

Στα ποινικά δικαστήρια εκτιμάται ότι βρίσκονται σε αναμονή περισσότερες από ένα εκατομμύριο δικογραφίες! Ως εναλλακτική λύση προβάλλεται η εξωδικαστική επίλυση ιδιωτικών διαφορών

Της ΑΝΤΩΝΙΑΣ ΞΥΝΟΥ

Μπορεί ακόμη να απεικονίζεται ως η κοπέλα που με δεμένα τα μάτια κρατά τη ζυγαριά, απονέμοντας δίκαιο. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι μία ζαρωμένη γυναίκα, που προσπαθεί με τα κατάλληλα «μαντζούνια» να κρύψει τις ρυτίδες της. Η Θέμις έχει πλέον γεράσει. Παρά τις προσωρινές λύσεις που βρίσκονται, οι ημέρες της στην εντατική, προκειμένου να αποφευχθεί ένα τελειωτικό έμφραγμα, είναι λίγες.

Στα Πρωτοδικεία ανά τη χώρα οι δικογραφίες στοιβάζονται μέσα στα γραφεία. Λίγοι είναι αυτοί που έχουν κατορθώσει, έπειτα από δεκάδες επιπλέον ώρες εργασίας, να αντεπεξέλθουν, μειώνοντας το... στοκ μηνύσεων και υποθέσεων, που μήνες αν όχι χρόνια περιμένουν να διερευνηθούν.

Αρνησιδικία

Είναι γεγονός. Η Δικαιοσύνη είναι αργοκίνητη και συχνά φτάνει στα όρια αρνησιδικίας. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία, μεσούσης της οικονομικής κρίσης το Δημόσιο σημειώνει απώλειες 7 δισ. ευρώ, λόγω μη εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων για φόρους και πρόστιμα.

Πριν από λίγο καιρό, η πρόεδρος της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, Βασιλική Θάνου, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για πολλοστή φορά, επισημαίνοντας τον εξοντωτικό φόρτο εργασίας των δικαστών, απότοκο της βαθιάς οικονομικής κρίσης που έχει επιφέρει ασφυκτική αύξηση κυρίως στον αριθμό των ποινικών υποθέσεων, όταν την ίδια ώρα τα κενά σε οργανικές θέσεις δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων παραμένουν μεγάλα, οι συνθήκες εργασίας αναχρονιστικές και το σύστημα μηχανοργάνωσης ανύπαρκτο.

Το 2008 στα ανακριτικά γραφεία υπήρχαν 4.000 υποθέσεις, ενώ δύο χρόνια μετά, το 2010, ο αριθμός έφτανε τις 8.500. Στα Διοικητικά Πρωτοδικεία της χώρας εκκρεμούν περισσότερες από 550.000 υποθέσεις και στα ποινικά δικαστήρια σε αναμονή εκτιμάται ότι βρίσκονται περισσότερες από ένα εκατομμύριο δικογραφίες.

Στο μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας, στην Αθήνα, υπολογίζεται ότι κατατίθενται ετησίως 300.000 με 350.000 μηνύσεις. Σοβαρά κακουργήματα εκδικάζονται ύστερα από 8 ή 10 χρόνια, την ίδια ώρα που στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, που θεωρείται κατεπείγουσας φύσεως, υποθέσεις προσδιορίζονται έπειτα από έξι μήνες.

Οι αριθμοί και κυρίως η ζοφερή πραγματικότητα οδήγησαν στο να ενσωματωθούν στην ελληνική νομοθεσία θεσμοί, για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, όπως αυτός της διαμεσολάβησης πριν από περίπου δύο χρόνια. Η εξωδικαστική επίλυση ιδιωτικών διαφορών είναι πλέον ορατή, σε μια περίοδο που το κόστος απονομής Δικαιοσύνης έχει αυξηθεί κατακόρυφα, καθιστώντας σε πολλές περιπτώσεις απαγορευτική την προσφυγή στα δικαστήρια. Βέβαια, υπάρχει και η αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την οποία οι υποθέσεις φεύγουν από το πλαίσιο της Δικαιοσύνης και η επίλυσή τους πλέον είναι αντικείμενο ιδιωτών, δίχως την εποπτεία των δικαστικών αρχών.

Τα συμπεράσματα που έχουν προκύψει από πρόσφατες έρευνες, τις οποίες συγκέντρωσε το Ελληνικό Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας, είναι αποκαλυπτικά. Σύμφωνα με μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας «Doing Business 2014», η διάρκεια μιας δίκης στην Ελλάδα από τη στιγμή της κατάθεσης μέχρι την έκδοση της απόφασης είναι 1.300 ημέρες, με το κόστος να υπολογίζεται στα 4.962 ευρώ.

Την ίδια ώρα, καταγράφεται πως για τη διαδικασία της διαμεσολάβησης στην Ελλάδα απαιτούνται 30 ημέρες, ενώ σύμφωνα με το μέσον όρο στην Ε.Ε., υπολογίζεται πως τα έξοδα ανέρχονται στο ποσόν των 2.497 ευρώ. Παράλληλα, οι ενέργειες που απαιτούνται σε μία εμπορική διαφορά είναι περίπου 6 ή 7, ενώ για να ολοκληρωθεί μία δίκη απαιτούνται 36 διαφορετικές διαδικασίες, χωρίς να μετριούνται οι αναβολές που μπορεί να λάβει μία υπόθεση.

Σύμφωνα με τους ίδιους υπολογισμούς, η διαμεσολάβηση εμφανίζεται πιο συμφέρουσα, τόσο οικονομικά όσο και χρονικά.

Πρόσθετα μέτρα

Από την πλευρά του, το Ελληνικό Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας υποστηρίζει πως θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα για να εδραιωθεί η διαδικασία στην ελληνική πραγματικότητα. Επισημαίνεται ότι από μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιανουάριο 2014, προκύπτει πως η εισαγωγή της υποχρεωτικής διαμεσολάβησης σε συγκεκριμένο είδος υποθέσεων με τη δυνατότητα αποχώρησης από τη διαδικασία μετά την πάροδο συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος (opting-out) είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για την καθιέρωσή της.

Πηγή: www.enet.gr